Obsługa
i stosowanie
maszyn, narzędzi i innych urządzeń technicznych
§ 51. 1. . Maszyny i inne urządzenia techniczne, zwane dalej «maszynami», powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, określone w odrębnych przepisach, przez cały okres ich użytkowania.
2.
Montaż, demontaż i eksploatacja maszyn, w tym ich obsługa, powinny
odbywać
się przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
ergonomii,
uwzględniających instrukcje zawarte w dokumentacji techniczno-ruchowej.
Miejsce i sposób zainstalowania oraz użytkowania maszyn powinny
uwzględniać
minimalizację ryzyka zawodowego, w szczególności poprzez:
1) zapewnienie
dostatecznej przestrzeni
pomiędzy ruchomymi częściami maszyn a ruchomymi lub stałymi elementami
otoczenia,
2)
zapewnienie, aby wszystkie używane lub produkowane
materiały bądź energia były w bezpieczny sposób dostarczane i
odprowadzane
ze stanowiska pracy.
§
52. 1. Każda maszyna powinna być wyposażona w
element sterowniczy przeznaczony do jej całkowitego i bezpiecznego
zatrzymywania.
2.
Gdy jest to konieczne w związku z zagrożeniami, jakie stwarza maszyna,
i jej
nominalnym czasem zatrzymania się, maszyna powinna być wyposażona w
urządzenie
do zatrzymywania awaryjnego
3.
Elementy sterownicze
maszyn mające
wpływ na bezpieczeństwo
muszą być widoczne i
możliwe do
zidentyfikowania oraz
oznakowane zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskich Normach
4.
Elementy sterownicze nie mogą stwarzać jakichkolwiek zagrożeń, w
szczególności
spowodowanych ich niezamierzonym użyciem.
§
53. Maszyny powinny być wyposażone w łatwo odróżniające
się i odpowiednio oznakowane urządzenia do odłączania od wszystkich
źródeł
energii. Włączenie zasilania energią nie może powodować zagrożenia dla
obsługi.
§
54.1 W przypadku zespołowej obsługi maszyny lub gdy stwarza ona
zagrożenie dla otoczenia, należy zapewnić sygnalizację ostrzegawczą i
alarmową — łatwo dostrzegalną i zrozumiałą.
2.
Maszyny wielostanowiskowe powinny być wyposażone w urządzenia
sygnalizacji dźwiękowej
lub świetlnej automatycznie wysyłające sygnały uprzedzające o
uruchomieniu
maszyny. Sygnały powinny być odbierane na wszystkich stanowiskach pracy
przy
danej maszynie.";
§
55. 1. Elementy ruchome i inne części maszyn, które w razie zetknięcia
się z nimi stwarzają zagrożenie, powinny być do wysokości co najmniej
2,5 m
od poziomu podłogi (podestu) stanowiska pracy osłonięte lub zaopatrzone
w
inne skuteczne urządzenia ochronne, z wyjątkiem przypadków, gdy
spełnienie
tych wymagań nie jest możliwe ze względu na funkcję maszyny.
2.
Pasy,
łańcuchy, taśmy, koła zębate i inne elementy
układów napędowych oraz części maszyn zagrażające
spadnięciem, znajdujące się nad stanowiskami pracy lub przejściami na
wysokości
ponad 2,5 m od poziomu
podłogi, powinny być
osłonięte co najmniej od dołu trwałymi osłonami.
3.
Osłony
stosowane na maszynach powinny uniemożliwiać
bezpośredni dostęp do strefy niebezpiecznej. Osłony niepełne (wykonane
z
siatki, blachy perforowanej, prętów itp.) powinny znajdować się w
takiej
odległości od elementów niebezpiecznych, aby przy danej wielkości i
kształcie
otworów nie było możliwe bezpośrednie dotknięcie tych elementów.
Odległości
bezpieczeństwa określają Polskie Normy.
4.
Maszyny
powinny być oznakowane znakami i barwami
bezpieczeństwa, zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do
rozporządzenia
oraz w Polskich Normach.
§
56. 1. Urządzenia ochronne stosowane przy maszynach powinny spełniać
następujące ogólne wymagania:
1)
zapewniać
bezpieczeństwo zarówno pracownikowi zatrudnionemu
bezpośrednio przy obsłudze maszyny,
jak i osobom znajdującym się w jej pobliżu,
2)
działać
niezawodnie, posiadać odpowiednią trwałość
i wytrzymałość,
3)
funkcjonować
samoczynnie, niezależnie od woli i uwagi obsługującego, w przypadkach
gdy
jest to celowe i możliwe,
4)
nie
mogą być łatwo usuwane lub odłączane bez pomocy narzędzi, nie mogą
utrudniać wykonywania operacji technologicznej ani ograniczać
możliwości śledzenia
jej przebiegu oraz nie mogą powodować zagrożeń i dodatkowego obciążenia
fizycznego lub psychicznego pracowników
2.
Urządzenia ochronne przy maszynach szczególnie
niebezpiecznych powinny
być tak skonstruowane, aby:
1)
zdjęcie,
otwarcie lub wyłączenie
urządzenia ochronnego powodowało natychmiastowe zatrzymanie maszyny
bądź jej
niebezpiecznych elementów lub niemożliwe było zdjęcie albo otwarcie
osłony
podczas ruchu osłanianych elementów
2)
ponowne
założenie, zamknięcie
lub włączenie urządzenia
ochronnego nie
uruchamiało automatycznie
maszyny
3.
Używanie maszyny bez wymaganego urządzenia ochronnego lub
przy jego
nieodpowiednim stosowaniu jest niedopuszczalne.
4.
Szczegółowe wymagania dla urządzeń ochronnych określają
Polskie
Normy.
§
57. Maszyny i narzędzia oraz ich urządzenia ochronne powinny być
utrzymywane w stanie sprawności technicznej i czystości zapewniającej
użytkowa
nie ich bez szkody dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz
stosowane
tylko w procesach i warunkach, do których są przeznaczone.
§
58.1 .0 dostrzeżonych wadach lub uszkodzeniach maszyny pracownik
powinien niezwłocznie zawiadomić przełożonego.
2.
Maszyny,
których
uszkodzenie
stwierdzone w czasie pracy, powinny być niezwłocznie
zatrzymane i wyłączone
z zasilania energią. Wznowienie pracy ma szyny bez usunięcia
uszkodzenia
jest niedopuszczalne
3.
Maszyny niesprawne, uszkodzone lub pozostające w naprawie
powinny być
wycofane z użytkowanie oraz wyraźnie oznakowane tablicami informacyjnym
i
zabezpieczone w sposób uniemożliwiający ich uruchomienie.
§
59. 1. Maszyn będących w ruchu nie wolno pozo stawiać bez obsługi
lub nadzoru, chyba że dokumentacja techniczno-ruchowa stanowi inaczej.
§
60.1. Maszyn będących w ruchu nie wolno naprawiać, czyścić i
smarować, z wyjątkiem smarowania za pomocą specjalnych urządzeń
określonych
w dokumentacji techniczno-ruchowej.
§
61.1. Jeżeli obsługa, naprawa, remont lub konserwacja maszyn
powoduje zagrożenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników —
pracodawca
powinien zapewnić, aby czynności te wykonywane były przez pracowników
upoważnionych
i posiadających odpowiednie przygotowanie.
2. W czasie ruchu maszyny niedopuszczalne jest ręczne zakładanie i zrzucanie pasów pędnych, lin i taśm. Czynności te mogą być wykonywane wyłącznie przy użyciu specjalnych urządzeń przeznaczonych do tego celu
3.
Pędnie powinny posiadać urządzenia do zawieszania pasów pędnych
zapobiegające zetknięciu się zrzuconych pasów, lin lub taśm z częściami
pędni
będącymi w ruchu.
4.
Pasy pędne, liny i taśmy pędne mogą być napinane, naprawiane, łączone,
skracane i smarowane po unieruchomieniu napędu maszyny.