BLOK PRĄDU ZMIENNEGO

Bloki prądu zmiennego stosowane są w urządzeniach ręcznych, mechanicznych lub mechanicznych z sygnalizacją świetlną.

Mają zastosowanie w blokadzie stacyjnej jak również w blokadzie liniowej, jako urządzenia wzajemnego uzależnienia dwóch posterunków ruchu.   Współpracują one ze sobą parami, przy czym jak jeden z nich jest odblokowany to drugi musi być zablokowany.

W blokadzie stacyjnej znajdują się bloki:

Blok dania nakazu (Dn) będący na nastawni dysponującej i w stanie zasadniczym jest odblokowany współpracuje z blokiem otrzymania nakazu (On) na nastawni wykonawczej. Ten natomiast w stanie zasadniczym jest zablokowany.
Blok dania zgody (Dz) będący na nastawni wykonawczej współpracuje z blokiem otrzymania zgody (Oz) będącym na nastawni dysponującej lub w szczególnych przypadkach na drugiej nastawni wykonawczej.

Blokada liniowa składa się z bloku początkowego (Po), współpracującego z nim w parze bloku końcowego (Ko) i czasami bloku pozwolenia (Poz).

Kolor tarczek w stanie zasadniczym w blokadzie stacyjnej jest czerwony a w blokadzie liniowej biały. Często następuje nieporozumienia pomiędzy pracownikami ruch a monterami. Chodzi oczywiście o stan bloku – obsługa uważa za blok zablokowany jak ma białe okienko a monter jak fizycznie jest zablokowany – niezależnie od koloru okienka.

Jeżeli blok jest odblokowany a nie ma przeszkód technicznych (np. zwolniona jest zastawka nad blokiem, drążek przebiegowy w odpowiednim położeniu itp.) to naciśnięcie klawisza umożliwia zablokowanie bloku a tym samym odblokowanie bloku z nim współpracującego. Jeżeli blok jest wyposażony w zastawkę pomocniczą z obórką to puszczenie klawisza spowoduje powrót bloku do stany zasadniczego – pręt przyciskowy i ryglowy nie zostaną w położeniu obniżonym. Natomiast, gdy blok ma zastawkę bez opórki to niestety wymagane jest blokowanie bloku – pręty a tym samym klawisz pozostanie obniżony pomimo puszczenia klawisza bloku. Dlaczego tak jest i kiedy to już trochę inne zagadnienie i opisze go ( chyba) później.
Blok, który jest zablokowany niestety nie da się obsłużyć na tym posterunku ruchu – nie da się nacisnąć klawisza. Dopiero zablokowanie bloku pracującego w parze z nim na drugi posterunku spowoduje jego odblokowanie i umożliwi ponowne zablokowanie.

Budowa bloku na prąd zmienny.

 

blok3.jpg

1.      Zastawka pomocnicza

2.      Tarczka bloku

3.      Pręt przyciskowy

4.      Języczek zatrzaskowy

5.      Zastawka przyciskowa

6.      Zastawka czasowa

7.      Nasadka pręta ryglowego

8.      Pręt ryglowy

Pozostałe ważnie4jsze ( ale nie wszystkie) elementy nie uwidocznione na rysunku:

Elektromagnes, jarzmo elektromagnesu, wychwyt kotwicy, wodzik i sprężyna zębatki, stęporek pręta przyciskowego i wiele innych.

Górna śrubka (obok cyfry 2) może mieć główkę kwadratową lub okrągłą. Kwadratowa główka świadczy ( a przynajmniej powinna) o bloku bez opórki natomiast okrągła ( wydłużona) z opórką.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Działanie bloku na prąd zmienny.

Jeżeli blok jest odblokowany to tarczka znajduje się w górnym położeniu, pręt przyciskowy, zatrzaskowy i ryglowy znajdują się w górnym położeniu.  Można nacisnąć jego klawisz. Przy naciśniętym klawiszy wszystkie pręty są obniżone. Języczek zatrzaskowy i zastawka przyciskowa są wychylone w prawo.  Obniżenie się pręta przyciskowego powoduje ściśnięcie sprężyny wodzika tarczki a tym samym tarczka traci oparcie i opiera się tylko na wychwycie kotwicy. Ruch wahadłowy wychwytu, spowodowany przepływem prądu zmiennego przez uzwojenie elektromagnesu powoduje opadanie tarczki pod wpływem własnego ciężaru. Opadnięcie tarczki o 3 ząbki spowoduje obrót jej spiłowanej do połowy osi. W tym momencie puszczenie klawisza bloku uniemożliwi powrót prętów do górnego położenia. Uniemożliwi to zastawka pomocnicza(wpadnie w wycięcie na pręcie przyciskowym) oraz języczek zatrzaskowy, który opiera się o nosek pręta przyciskowego. Wymagane jest dokończenie blokowania i oparcie się zastawki pomocniczej o wystająca dolną śrubkę tarczy. Gdy blok jest już zablokowany to pręt przyciskowy powraca go górnego położenia a pozostałe zostają obniżone. Odblokowanie bloku spowoduje obrót osi taczki i utratę oparcia języczka zatrzaskowego o oś tarczki ( wycięcie w osi).
Gdy blok jest zablokowany to nie można nacisnąć klawisza bloku, gdyż zastawka przyciskowa wchodzi pod stęporek pręta przyciskowego.
W czasie blokowania zębatka obniża się o 12 zębów, przy czym tak jak wspomniałem 3 ząbki wystarczą do zablokowania bloku. Wymagane jest jednak dłuższe blokowanie, aby zapewnić prawidłowe działanie ( odblokowanie) bloku współpracującego.

Bloki współpracujące z zawórką przeciwwtórną wyposażone są w zastawkę czasową. Przeciwdziała ona zmianie stanu zawórki przeciwwtórnej poprzez samo naciśniecie i puszczenie klawisza bloku, bez jego blokowania. Gdy blok jest odblokowany to płaska sprężyna dociska zastawkę czasową do nasadki osadzonej na pręcie ryglowym. Po naciśnięciu klawisza i puszczeniu go zakończenie zastawki czasowej wchodzi w wycięcie nasadki pręta ryglowego i zatrzymuje pręt w położeniu obniżonym. Przy prawidłowym blokowaniu zastawka czasowa nie zadziała, ponieważ zastawka przyciskowa podsunie się pod stęporek i naciska na górny trzpień zastawki czasowej. Powoduje to odchylenie się dolnego końca zastawki czasowej od wycięcia w nasadce pręta ryglowego.

Zastawka pomocnicza bez opórki znajduje się w każdym bloku na prąd zmienny, który współpracuje z zastawką nad blokiem i zastawką czasową. Zapobiega to zmianie stanu zastawki nad blokiem i zastawki czasowej poprzez naciśnięcie i puszczenie klawisza bloku. Dzieje się tak dlatego, ze  śruba nie posiada wydłużonego trzpienia i zapadka wsuwa się do wycięcia pręta przyciskowego. Natomiast zastawka z opórką posiada śrubę z wydłużonym trzpieniem o który opiera się zastawka. Umożliwia to powrót prętów do położenia  górnego.