Sygnalizowana
usterka: nierównomierność prędkości obrotowej biegu jałowego (przekraczająca
± 100 obr/min).
Przyczyna: uszkodzony zawór dodatkowego powietrza lub wadliwe jego podłączenie,
nieszczelny przewód podciśnieniowy prowadzący do serwa hamulców albo
nieszczelny przewód podciśnieniowy przy zespole wtryskiwacza (pod warunkiem,
że luz zaworów i przerwa iskrowa świec zapłonowych zostały prawidłowo
wyregulowane), uszkodzona uszczelka pod monowtryskiem.
Wymagana prędkość biegu jałowego wynosi 850…950 obr/min, przy nagrzanym
silniku oraz wyłączonych wszystkich odbiornikach i można ją sprawdzić za
pomocą odpowiedniego miernika.
Aby sprawdzić silnik krokowy, należy zmierzyć omomierzem rezystancję między
stykami A i B oraz C i D ( po zdjęciu złącza z silniczka), która powinna
wynosić 20…100Ώ ( typowo 60Ώ). W żadnym przypadku nie powinno być jakiegokolwiek
zwarcia z masą.
Działanie zaworu dodatkowego powietrza można sprawdzić po jego wymontowaniu.
Iglica zaworu musi przesuwać się w korpusie bez zacięć. Wcisnąć iglicę
zaworu do środka korpusu i włączyć zapłon. Silnik powinien wysunąć powoli
iglicę.
Budowa układu sterowania napełnieniem na
biegu jałowym:
1 -grzybek zaworu, 2 - przednia podpora łożyska, 3 - łożysko tylne, 4 -
uszczelniacz pierścieniowy, 5 - trzpień gwintowany,
6 - gniazdo wtykowe złącza
Sposób mocowania oraz schemat elektryczny
silnika krokowego i jego złącza konektorowego:
+Vb - napięcie zasilające instalację, A - silnik krokowy, B - złącze
konektorowe, C - tranzystorowy stopień mocy sterujący silnikiem krokowym, 1,
2, 3, 4, - numery konektora w złączu
Stosowanie silników krokowych w odniesieniu do
motoryzacji spowodowane jest ich szczególnymi właściwościami. Jak wspomniano
wcześniej, silnik krokowy zbudowany jest z wirnika (będącego magnesem stałym)
i ze stojana, który składa się z dwóch, symetrycznie rozmieszczonych uzwojeń
służących do sterowania. Działanie takiego silnika opiera się zatem na działaniu
zwykłego silnika elektrycznego prądu stałego - z tą różnicą, że silnik
krokowy nie posiada komutatora, a wybór odpowiedniej polaryzacji uzwojeń
odbywa się poprzez specjalne sterowanie z zewnętrznego układu sterowania.
Brak komutatora sprawia, że nie występuje tarcie szczotek o komutator, a w
konsekwencji zużywanie się tych elementów i zapylanie silnika od wewnątrz pyłkiem
węglowym. Jest to bardzo istotne jeśli chodzi o niezawodność pracy, gdyż
praktycznie oprócz tarcia samej osi inne tarcie nie występuje. Ponadto gdy oś
silnika jest zablokowana (podczas jednej z końcowych pozycji zaworu obejściowego)
wysterowanie uzwojeń sterujących nie powoduje żadnych ujemnych skutków. Możliwe
staje się zatem sterowanie przebiegiem fazy rozruchu i rozgrzewania silnika,
regulowanie prędkości obrotowej biegu jałowego a także tłumienie
negatywnych skutków gwałtownych ruchów przepustnicy.
Silnik krokowy współpracuje w niektórych przypadkach z przekładnią ślimakową,
która razem z nim tworzy przetwornik napięcie sterujące - przesunięcie.
Przekładnia ślimakowa powoduje, że siła nacisku wywierana w kierunku równoległym
do osi silnika (kosztem szybkości przyrostu przesunięcia w czasie) jest
wielokrotnie większa od siły momentu działającego w kierunku obrotowym, co
pozwala na stosowanie małych silników krokowych o małej mocy.
Wirnik silnika krokowego wraz z połączoną z nim iglicą zaworu wykonuje
skokowe ruchy obejmujące do 255 kroków w całym zakresie ruchu obrotowego z
szybkością 160 kroków/s. Jako przesunięcie zerowe przyjęto maksymalne
wysunięcie iglicy zaworu równoważne najmniejszej prędkości obrotowej biegu
jałowego, zaś jako położenie 255 kroków - maksymalne cofnięcie iglicy
zaworu.
Pod wpływem impulsów przychodzących z elektronicznego sterownika wirnik
silnika krokowego obraca się małymi skokami (krokami). Ruch obrotowy wirnika
przetworzony jest przez przekładnię śrubową w posuwisto-zwrotny ruch zaworu
dodatkowego powietrza. Jednemu krokowi silnika odpowiada poosiowe
przemieszczenie zaworu o około 0,04 mm. Przy zamkniętym zaworze obejściowym
minimalny wydatek powietrza pochodzi z przedmuchów pod przepustnicą. Wydatek
maksymalny występuje przy całkowicie cofniętym zaworze dodatkowego powietrza
(o około 8 mm - co odpowiada około 200-tu krokom silnika krokowego). Zakres
regulacji biegu jałowego w warunkach silnika rozgrzanego (ustalony stan
cieplny) wynosi około 1÷100 kroków. Zakres regulacji w warunkach silnika
nierozgrzanego (dochodzącego do stanu równowagi cieplnej) wynosi z reguły
101÷200 kroków.
Odłączyć wiązkę przewodów silniczka krokowego i za pomocą multimetru (omomierza) sprawdzić rezystancję w uzwojeniach na stykach „A" - „D" i na stykach „B" - „C". W obu przypadkach rezystancja musi wynosić 50...60 W. Sprawdzić ponadto izolację uzwojeń od masy (R = nieskończoność przy obwodzie otwartym). W przypadku uzyskania wyniku negatywnego (przerwa lub zwarcie) należy wymienić silniczek. Sprawdzić ciągłość na każdym ze styków złącza wiązki przewodów silniczka (czy nie ma przerwy) i odpowiadających stykach przewodów (czy nie są rozłączone) centralnego urządzenia sterującego Multec (patrz schemat połączeń elektrycznych). W przypadku uzyskania wyniku negatywnego sprawdzić dokładnie złącza i przewody. Za pomocą multimetru (woltomierza) sprawdzić napięcie (około 11...12 V) przy włączonym zapłonie na stykach „A" - „D" i „B" - „C". Powinna nastąpić zmiana biegunowości na stykach zasilania każdego z uzwojeń przy każdorazowym włączaniu i wyłączaniu zapłonu. W przeciwnym przypadku można spodziewać się nieprawidłowego działania centralnego urządzenia sterującego Multec.
Silniczek krokowy składa się z wirnika i dwóch uzwojeń.
Napięcie zasilania pochodzi od centralnego urządzenia sterującego Multec.
Napięcie robocze |
+12 V o zmiennej biegunowości |
Rezystancja w uzwojeniach |
50.. .60 W między stykami „A" - „D1 oraz „B" - „C" |