TABLICE KLUCZOWE

Urządzenia kluczowe były pierwszymi urządzeniami służącymi do zwiększenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Umożliwiły zastosowanie zależności mechanicznych do nastawiania przebiegów. Stosowane od połowy XIX stulecia przetrwały w konstrukcji prawie niezmienionej do dzisiaj. W urządzeniach ręcznych kluczowych zwrotnice nastawiane są ręcznie, przy pomocy zwrotnika, przez co budynki nastawni muszą być parterowe, a okręgi nastawcze możliwie małe. Zwrotnica wyposażona wyłącznie w zwrotnik nie zapewnia bezpiecznych warunków ruchu pociągów i dlatego musi być dodatkowo zabezpieczona. Do tego celu służą zamki zwrotnicowe. Zwrotnice i wykolejnice przejeżdżane przez pociągi oraz zwrotnice znajdujące się w drodze ochronnej są zaopatrzone w zamki, za pomocą których na czas przejazdu pociągu zamyka się je w odpowiednich położeniach. Klucze z tych zamków umieszcza się - w zależności od stacji - na tablicy kontrolnej kluczy czynnych, skrzyni kluczowej wiszącej lub stojącej. Klucze od zamków i spon iglicowych czasowo założonych umieszcza się na "tablicy kluczy do zamków zwrotnicowych i spon iglicowych czasowo założonych".

Zwrotnik

Tablica kluczy czynnych.

Tablica kluczy czynnych jest stosowana tylko do tymczasowych urządzeń srk - np. na czas przebudowy.
Do zawieszenia kluczy na tablicy są przeznaczone wieszadełka kluczowe, odpowiednio dostosowane do formy i wycięcia klucza. Ma to na celu zapobieganie omyłkom wynikającym przy zawieszeniu kluczy. 
Każde wieszadełko w miejscu zasłanianym przez uchwyt klucza jest pomalowane na czerwono, co ułatwia dostrzeżenie braku klucza. 
Na tablicy narysowany jest również układ torowy ( plan stacji). Pod kluczami narysowana jest tablica zależności. Prawidłowość ułożenia drogi przebiegu sprawdza się tylko wzrokowo. Nie ma tutaj żadnych uzależnień mechanicznych.

Skrzynie kluczowe. 

W skrzyniach kluczowych klucz przebiegowy lub przebiegowo-sygnałowy powinien znajdować się w zamku, wyjęty zaś może być po włożeniu i obróceniu wszystkich kluczy które są uzależnione w danym przebiegu.
Kluczy przebiegowych lub przebiegowo-sygnałowych przebiegów sprzecznych nie da się równocześnie wyjąć. 
Po przekręceniu ( i ewentualnym wyjęciu) klucza przebiegowego lub przebiegowo-sygnałowego nie można wyjąć kluczy uzależnionych.

Skrzynia kluczowa wisząca ( Zazulaka).

Zamki poziome ( znajdujące się po prawej i lewej stronie skrzyni) są przeznaczone dla kluczy zamków sygnałowych oraz dla kluczy zamków blokowych, umieszczonych pod blokami dania zgody lub nakazu. 
Zamki pionowe uzależniają klucze zamków zwrotnicowych, wykolejnicowych oraz blokowych bloków otrzymania zgody.
Aby można było wyjąć klucz przebiegowo-sygnałowy A1, klucz zwrotnicowy 1+ musi być włożony i obrócony w zamku zależności, wtedy bowiem nasadka 4 osadzona na suwaku zwrotnicowym 1 przesunie się w górę i wyjdzie z wycięcia suwaka przebiegowego 3. 
Gdy dwa przebiegi sprzeczne nie wyłączają się przez odmienne położenie zwrotnic, wówczas należy wykonać wyłączenie tych przebiegów za pomocą suwaków wyłączających.
Suwak wyłączający 2 poruszany jest suwakiem przebiegowym 3 za pomocą napędu 5, osadzonego na suwaku przebiegowym. W skośnym wycięciu napędu tkwi trzpień suwaka wyłączającego 2. Gdy obrócimy klucz w zamku A1, wówczas suwak przebiegowy 3 przesunie się w prawo, a suwak wyłączający 2 przesunie się w dół i klucz A1 może być wyjęty. Klucz przebiegowy f2 nie da się wyjąć, gdyż wyłącznik sprzecznych przebiegów 6 nie pozwoli na przesunięcie suwaka przebiegowego 3 dla przebiegi f2 w lewo.

Skrzynia kluczowa stojąca (P 46).

Kluczowe skrzynie stojące różnią się od kluczowych skrzyń wiszących tym, że w górnej części mają umieszczone drążki przebiegowe, służące do poruszania suwaków przebiegowych, a w dolnej części - zamki zwrotnicowe, wykolejnicowe i sygnałowe, poruszające poprzeczki.
Suwak przebiegowy poruszany jest drążkiem przebiegowym w lewo dla jednego przebiegu, w prawo zaś - dla drugiego przebiegu.
Skrzynia zależności zawiera - oprócz  suwaków i poprzeczek - zawórki blokowe oraz łączniki elektryczne drążków przebiegowych. Zawórki blokowe stwarzają zależności między blokami elektromechanicznymi a drążkami przebiegowymi.
Do zamykania zwrotnicy w jednym położeniu jest przeznaczony zamek pojedynczy, natomiast zwrotnica zamykana w dwóch położeniach ma podwójny zamek zależności.

Tablica kluczy czasowo założonych

Tablica ta powinna znajdować się na każdej nastawni. Nad wieszadełkiem kluczy jest czarne tło, na którym można kredą wpisać numer zwrotnicy zamkniętej czasowo. Na tablicy tej można umieszczać również plombowane klucze do pomieszczeń.

Sprawdzanie i utrzymanie skrzyni oraz aparatów kluczowych.

Okresowe sprawdzanie i utrzymania skrzyni i aparatów kluczowych obejmuje następujące czynności:

Przegląd wszystkich elementów zależności, dokręcenie śrub i nakrętek, zbadanie czy nie występują: znaczne zużycie części i nadmierne luzy, sprawdzenie: czy suwaki są właściwie ułożone i prowadzone, czy się lekko przesuwają i nie ocierają się wzajemnie.

Sprawdzenie zabezpieczenia zawleczkami lub nitami wszystkich sworzni i nakrętek do takiego zabezpieczenia przystosowanych.

Sprawdzenie zgodności rejestrów (form i wycięć) kluczy czynnych i zapasowych wszystkich zamków wewnętrznych i zewnętrznych z wykazem rejestrów kluczy, ze zwróceniem uwagi aby otwory na klucze nie miały nadmiernych luzów i czy klucze nie są pogięte i uszkodzone i czy mają właściwe oznaczenia

Sprawdzenie zamknięć, wykluczeń i uzależnień blokowych zgodnie z tablicą zależności z jednoczesnym zbadaniem:

a. czy w stanie zasadniczym (gdy nie jest nastawiony właściwy przebieg) nie jest możliwe wyjęcie klucza przebiegowo - sygnałowego (sygnałowego), przy czym uchwyt klucza nie powinien dać się obrócić więcej niż do położenia poziomego,

b.  gdy jest wyjęty klucz przebiegowo - sygnałowy (lub przełożony drążek przebiegowy), czy nie jest możliwe wyjęcie kluczy, które w tym przebiegu powinny dać się obrócić więcej niż do położenia poziomego.

c. czy nie jest możliwe jednoczesne wyjęcie kluczy przebiegowo - sygnałowych (lub przełożenie drążków przebiegowych) dla dwóch przebiegów sprzecznych nie wyłączających się przez odmienne położenie zwrotnic.

d. czy nie jest możliwe przełożenie drążka przebiegowego, mimo że blok otrzymania zgody lub nakazu, od którego przebieg jest uzależniony, pozostaje w stanie zablokowanym.

e. czy nie jest możliwe cofnięcie drążka przebiegowego, mimo że blok dania zgody lub nakazu odnoszący się do nastawianego przebiegu został zablokowany.

Oczyszczenie wszystkich części i urządzeń, smarowanie części trących, rozbieranie, czyszczenie i smarowanie zamków zależności w miarę miejscowych potrzeb.

Literatura:
1 -   WTB-E10
2 -  Instrukcja E-20
3 - "Mechaniczne urządzenia zabezpieczenia ruchu kolejowego". A. Mikulski.