1.
Przekaźnik JRR jest
przekaźnikiem 3- położeniowym. Posiada on zestyki dostosowane do częstego
wyłączania dość znacznych prądów.
Na górnej płycie umieszczone są rdzenie z nawiniętymi cewkami oraz umieszczone
w czterech rzędach zaciski, oznaczone N, A ,A, R. Lewe zaciski, oznaczone
literą N z numeracją od 1 do 9, służą do przestawiania zwrotnicy w położenie
zasadnicze. Prawe zaciski, oznaczone literą R z numeracją od 11 do 19 służą do
przestawiania zwrotnicy w położenie przełożone. Zaciski A łączące zestyki
przekaźnika w stanie biernym, umieszczone po lewej stronie, mają te same
oznaczenia cyfrowe, co zaciski N, a umieszczone po prawej stronie - oznaczenia
cyfrowe zacisków R.
Zaciski N7 - N9 oraz R17 - R 19 mają wzmocniony docisk zestyków.
Gdy przekaźnik znajduje się w stanie zasadniczym, wówczas zwarte są parami
styki N7-R7,N8-R8 i N9-R9. Styki N1-N6 oraz R11-R16 są w stanie zasadniczym
przekaźnika rozwarte.
Gdy przekaźnik zostanie wzbudzony przez cewkę 1, nastąpi zwarcie styków parami
N1 i N2, N3 i N4 oraz N5 i N6, a rozwarcie styków N7 i R17, N8 i R18 oraz N9 i
R19.
Wzbudzenie przekaźnika poprzez zasilanie cewki 3 powoduje zwarcie parami styków
R11i R12, R13 i R14, R15 i R16, a rozwarcie styków N7 i R17, N8 i R18, N9 i
R19.
Zaciski N1 i N8, N7 i R11, N3N9 i R13 oraz A8 i A18 połączone są ze sobą na
stałe.
Cewka 2 służy do podtrzymania kotwicy przekaźnika w stanie przyciągniętym, w
jednym lub drugim położeniu krańcowym, w czasie, gdy napęd jest w trakcie
przekładania, a zasilanie cewki 1 lub 3 zostało przerwane.
2.
Przekaźnik JRY
jest przekaźnikiem indukcyjnym dwufazowym, trzystawnym. Posiada dwa uzwojenia -
lokalne (220V) oraz kontrolne o napięciach 10V( dla obwodów torowych) , 110V
lub 220 V ( dla obwodów zwrotnicowych). Gdy przekaźnik nie jest zasilany,
tarczka zajmuje położenie środkowe. Natomiast, gdy zasilane są oba uzwojenia -
lokalne i kontrolne- tarczka obraca się w jednym lub drugim kierunku, zależnie
od kąta przesunięcia fazowego napięcia uzwojenia kontrolnego.
UWAGA !!!!. PRZY STOSOWANIU TEGO TYPU PRZEKAŹNIKÓW
NALEŻY SZCZEGÓLNIE ZWRACAĆ UWAGĘ NA ZGODNOŚĆ FAZ PRZY JAKICHKOLWIEK PRACACH
SIECIOWYCH. ZMIANA KOLEJNOŚCI FAZ SPOWODUJE ODWROTNĄ KONTROLĘ POŁOŻENIA
ROZJAZDU
Cały obwód zwrotnicowy można podzielić na trzy osobne obwody :
- obwód kontrolny
- obwód sterujący
- obwód nastawczy
·
Obwód kontrolny.
W obwodzie tym w sposób ciągły kontroluje się położenie napędu
zwrotnicy, przekaźników pomocniczych ( Pm + i Pm -), ochronnego (Or) i
nastawczego (N). Kontrolowane są również wszystkie żyły kabla nastawczego.
Przekaźnik zasilany jest napięciem lokalnym 220V ( zaciski L1 i L2) oraz
kontrolnym z transformatora o przekładni 220/110V ( zaciski C1 i C2).
Transformator oddziela galwanicznie zasilanie uzwojenia lokalnego do
kontrolnego, przez co uzyskuje się większą niezawodność działania urządzeń w
przypadku zwarcia żył kabla. Dopiero zwarcie miedzy dwoma parami żył może
spowodować niewłaściwe działanie.
Obwód lokalny zasilany jest w obwodzie :
220 ~, bezpiecznik 2A, Kn ( faza lokalna), bezpiecznik 2A, 220 ~.
Położenie przekaźnika Kn jest zależne od fazy napięcia kontrolnego w
obwodzie :
110V ~, N Ż, żyła 3, M, SI 3-2, żyła 1, N Ż, Or Ż, Pm - Ż, Pm +Ż, Kn(C1-C2),
NŻ, żyła 2, SII 12-13, Z4, ~
Ponieważ prąd kontrolny przepływa przez wszystkie żyły kabla, to przerwa na
którejkolwiek z nich spowoduje natychmiastowe odwzbudzenie się przekaźnika Kn.
Natomiast zwarcie pomiędzy żyłami 1 i 3 lub 2 i 4 oraz 1 i 4 lub 2 i 3
spowoduje przerwę w zasilaniu uzwojenia lokalnego przekaźnika Kn. Zwarcie żył 1
i 3 lub 2 i 4 nie zostanie natychmiast wykryte przez obwód. Dopiero podczas
przekładania napędu nastąpi przepalenie się bezpiecznika nastawczego 6A.
Wraz ze zmianą położenia zwrotnicy nastąpi przełączenie się zestyków SI i SII i
w rezultacie zmiana fazy napięcia kontrolnego. Przekaźnik wzbudzi się w
położeniu ( N lub R) zgodnym dla takiego kąta przesunięcia fazowego.
W razie rozprucia zwrotnicy nastąpi przerwanie obwodu zasilania fazy kontrolnej
poprzez styki SI lub SII napędu zwrotnicowego. Obwód kontrolny zostanie również
przerwany w razie wzbudzenia przekaźnika ochronnego Or lub któregokolwiek z
przekaźników pomocniczych Pm.
·
Obwód sterujący.
Obwód sterujący służy do wzbudzenia przekaźnika nastawczego
N.
W obwodzie tym kontrolowane jest położenie czynne wszystkich przekaźników
utwierdzenia ( U, UTm) tych przebiegów, w których zwrotnica jest uzależniona. W
ten sposób uniemożliwione jest przestawienie zwrotnicy, gdy ustawiony jest
jakikolwiek przebieg, w którym zwrotnica ta jest uzależniona.
W celu przestawienia zwrotnicy należy nacisnąć jeden z przycisków oznaczonych
symbolem (+) i (-), gdy na pulpicie są dwa przyciski, lub też
nacisnąć (+) lub wyciągnąć (-) przycisk, gdy na pulpicie jest jeden przycisk.
Spowoduje to wzbudzenie się odpowiedniego przekaźnika ( Pm+ lub Pm -), przekaźnika
nastawczego N, oraz ochronnego Or.
Podczas przestawiania zwrotnicy np. do położenia przełożonego, przekaźnik Pm +
zostanie wzbudzony w obwodzie:
+24V, przycisk -, Pm - , Iz , UTm , U , Or, bezp. 2A,
-
Chociaż w obwód zasilania jest również włączone uzwojenia przekaźnika Or ,
to jednak nie zmieni on stanu biernego na czynny, ponieważ natężenie prądu jest
do tego celu niewystarczające. Przekaźnik Or jest przekaźnikiem prądowym
o oporności uzwojenia 1 W a jego prąd roboczy wynosi 320 mA. Natomiast
przekaźniki Pm są przekaźnikami na prąd stały o napięciu 12 V i oporności
uzwojenia 1000 W .
W obwodzie wzbudzenia przekaźnika Pm płynie prąd o natężeniu :
I1 = U/R = 24 x 103/1001 » 24 mA
gdy tymczasem, do wzbudzenia przekaźnika Or wymagane jest natężenie prądu
ok. 290 mA.
Po wzbudzeniu przekaźnika Pm - następuje przerwanie obwodu zasilania uzwojenia
przekaźnika Kn, wobec czego przekaźnik ten przechodzi w stan bierny. Wobec tego
powstanie następujący obwód wzbudzenia przekaźnika Or.
Do oporności uzwojenia przekaźnika Pm ( R3) dołączono dwie równoległe gałęzie,
mianowicie : jedną zawierającą połowę oporności opornika R którą we wzorze
oznaczono jako R1, drugą, zawierającą oporność uzwojenia NIII oraz
NI przekaźnika nastawczego N i połowę oporności opornika R, którą we wzorze
oznaczono jako R2.
Po podstawieniu wartości R1 = 50 Ω , R2 = 50 + 50 + 50 = 150 Ω , R3
= 1000 Ω otrzymamy :
Biorąc pod uwagę oporność uzwojenia przekaźnika Or która wynosi 1 Ω ,
całkowita oporność obwodu Rc wyniesie :
Rc = Rz + 1 = 36,2 + 1 = 37,2 Ω
Prąd całkowity płynący przez uzwojenie przekaźnika Or
wynosi:
Ponieważ prąd wzbudzenia przekaźnika Or wynosi 290 mA, wobec tego przekaźnik
ten przejdzie w stan czynny w obwodzie :
+, oporność 50 W , Pm -, Pm + Ż , Kn Ż, IZ , UTm , U , Or , bezp.
2A, -
Przekaźnik Or oprócz sprawdzenia, czy zwrotnica może być przestawiona,
spełnia inne funkcje ochronne. Mianowicie, chroni przed szkodliwymi
następstwami, które mogłyby powstać na skutek przypadkowego przedostania się
napięcia do obwodu sterowania, np. na skutek uszkodzenia izolacji przewodów
pomiędzy przekaźnikiem ochronnym Or, a przekaźnikiem Pm. Gdy na obwodzie pojawi
się dodatnie napięcie, to przepaleniu ulegnie bezpiecznik 2A, przy ujemnym
potencjale nie wzbudzi się natomiast przekaźnik Or i dalszy proces związany z
przestawieniem zwrotnicy będzie wstrzymany.
Do układu włączono przekaźnik Pm o napięciu znamionowym wynoszącym 12 V,
chociaż obwód zasilany jest napięciem 24 V. Uzyskuje się przez to znaczne
zmniejszenie czasu jego zadziałania ( zamiast 300 około 100 ms) od chwili
naciśnięcia przycisku.
Po wzbudzeniu się przekaźnika Or następuje wzbudzenie przekaźnika nastawczego N
w obwodzie :
+, Or , NIII , Pm -, Pm + Ż , Kn Ż, IZ , UTm , U , Or ,
bezp. 2A , -
Styki przekaźnika N pracują w obwodzie nastawczym napędu zwrotnicowego.
W razie naciśnięcia obu przycisków zwrotnicowych przekaźnik Or nie zostanie
wzbudzony, a zatem nie nastąpi również wzbudzenie przekaźnika nastawczego N.
W razie uszkodzenia izolowanego odcinka zwrotnicowego przestawienie zwrotnicy
będzie możliwe dopiero po zerwaniu plomby i naciśnięciu przycisku pIZ .
·
Obwód nastawczy.
Obwodem nastawczym napędu zwrotnicowego steruje przekaźnik N typu
IRR. W stanie zasadniczym, przekaźnik ten znajduje się w stanie biernym.
Podczas przestawienia zwrotnicy do położenia zasadniczego (+) przyjmuje
położenie N, a do przełożonego (-) - położenie R.
Dla przestawienia zwrotnicy np. do położenia przełożonego (-) , powstaje
następujący obwód nastawczy :
220V~ , bezp. 6A, N , Z1, SI 2-3, M, Z3, N , Tr1, bezp. 6A, ~.
W początkowej fazie obrotu silnika zostają przełączone styki SII ,
umożliwiające w każdej chwili powrotne przestawienie napędu do położenia
zasadniczego. Prąd płynący przez Tr1 i prostownik zasila uzwojenie II
przekaźnika nastawczego N, wskutek czego nawet po puszczeniu przycisku i
odwzbudzeniu się przekaźników Pm i Or przekaźnik N pozostanie wzbudzony.
Zestyki czynne tych przekaźników zamykały obwód wzbudzenia przekaźnika N.
Po przestawieniu napędu zwrotnicowego do końcowego położenia przełożonego,
zestyki napędu SI zostaną przełączone i przerwą obwód zasilania silnika M,
wskutek czego przestanie płynąć prąd przez uzwojenie transformatora Tr1
prostownika Pr i kotwica przekaźnika N zostanie zwolniona. Po zwolnieniu
przekaźnika nastawczego nastąpi wzbudzenie przekaźnika kontrolnego Kn.
Jeden z warunków technicznych, dotyczących schematu połączeń napędu
zwrotnicowego, ustala, że musi być przewidziana możliwość powrotnego
przestawienia napędu zwrotnicowego również w trakcie jego przestawiania.
Przekaźnik N jest tak wykonany, że jeżeli kotwica jest podtrzymywana przez
uzwojenie II, to poprzez naciśnięcie jednego z przycisków nastawczych można
czynne położenie przekaźnika zmienić, włączając uzwojenie cewki roboczej I lub
III dla przeciwnego kierunku obrotu silnika. Umożliwia to zmianę kierunku
przestawiania napędu zwrotnicowego.