Sygnalizator
świetlny składa się z głowicy umieszczonej na maszcie, podstawie (
karzełkowe) lub bramce. W głowicy znajdują się komory świetlne ( 1 do 5)
wyposażone w soczewki schodkowe- wewnętrzna biała lub kolorowa oraz zewnętrzna
bezbarwna lub matowa. Obie soczewki są umieszczone na stałe i nie mogą być w
stosunku do siebie regulowane. Soczewki zewnętrzne posiadają sektor odchylający
o kącie 55 stopni. Umożliwia on skierowanie części strumienia świetlnego w
odpowiednim kierunku np. do oczu maszynisty gdy pociąg stoi pod semaforem.
Soczewki wewnętrzne mogą być koloru : czerwonego, pomarańczowego, zielonego,
niebieskiego lub bezbarwne ( wtedy soczewka zewnętrzna jest matowa - sygnał
Sz).
Maszty
sygnalizatorów maluje się na różne kolory - zależnie od przeznaczenia
sygnalizatora.
Semafor
służy do przekazywania maszyniście informacji o sposobie dalszej jazdy pociągu.
Na podstawie jego sygnału maszynista wie czy może minąć dany semafor i z jaką
szybkością może się dalej poruszać pociąg.
Semafor świetlny składa się z głowicy z komorami świetlnymi ( od 1 do 5). Obraz
na semaforze może być podany jednocześnie jednym lub dwoma światłami. Sygnał
składający się tylko z jednego światła ( za wyjątkiem światła czerwonego) może
być stał lub migający. Jeżeli obraz składa się z dwóch świateł, to dolne jest
zawsze pomarańczowe ciągłe, górne zaś może być koloru zielonego lub
pomarańczowego, ciągłe lub migające. Jako uzupełnienie światła dolnego może być
stosowany pas koloru pomarańczowego lub zielonego.
Pas ten ma znaczenie tylko łącznie z dolnym światłem pomarańczowym.
Jeżeli obraz sygnałowy składa się z dwóch świateł, to dolne światło (
zawsze pomarańczowe) zezwala na jazdę przy tym semaforze oraz przez okręg
zwrotnicowy osłaniany tym semaforem z prędkością zmniejszoną do 40 km/h.
Pomarańczowy pas zwiększa tą szybkość do 60 km/h a zielony do 100 km/h.
Górne światło lub pojedynczy sygnał wskazuje jaki sygnał znajduje się na
następnym semaforze:
- pomarańczowe stałe oznacza że następny semafor wskazuje sygnał
"STÓJ" ( S1)
- pomarańczowe migające - przy następnym semaforze jazda z szybkością
zmniejszoną do 40 km/h lub 60 km/h
- zielone stałe - przy następnym semaforze jazda z największą dozwoloną
szybkością
- zielone migające - jeżeli są dwa światła to jazda przy następnym
semaforze z szybkością nie większą niż 100 km/h; przy jednym świetle - jazda z
największą dozwoloną szybkością nie większą niż 160 km/h - w przodzie są dwa
odstępy wolne- a przy następnym semaforze z prędkością nie przekraczającą 100
km/h.
Białe matowe światło migające oznacza sygnał zastępczy ( Sz). Jest ono zawsze
umieszczone na dole głowicy lub osobnym maszcie. Może być podane zawsze ( nawet
łącznie z światłem czerwonym). Oznacza on "Można przejechać obok semafora
wskazującego sygnał "STÓJ" lub sygnał wątpliwy, bądź też semafora
nieoświetlonego albo wjechać na posterunek zapowiadawczy z toru niewłaściwego.
Jazda na sygnał "Sz" może się odbywać z szybkością nie większą niż 40
km/h lecz równocześnie z taką aby maszynista mógł w każdej chwili zatrzymać
pociąg.
Na masztach
semaforów można umieszczać dodatkowe wskaźniki.
Wskaźnik W2
Oznacza kierunek wyjazdu pociągu. Litera stanowiąca skrót nazwy
stacji końcowej lub najbliższej węzłowej danej linii wyświetlana jest tylko
wtedy, kiedy semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę.
Wskaźnik W18
Oznacza miejsce ustawienia
ostatniego semafora odstępowego blokady samoczynnej na szlaku przed semaforem
wjazdowym.
Wskaźnik W19
Oznacza, że odległość między
dwoma następnymi semaforami lub między następną tarczą ostrzegawczą a semaforem
jest mniejsza od obowiązującej na danej linii długości drogi hamowania.
Wskaźnik W20
Oznacza, że odległość między tarczą ostrzegawczą lub semaforem, na których jest
umieszczony wskaźnik, a następnym semaforem jest mniejsza od obowiązującej na
danej linii długości drogi hamowania.
Wskaźnik W22
Oznacza, że pociąg towarowy może przejechać bez zatrzymania ze zmniejszoną
szybkością obok semafora odstępowego blokady samoczynnej, wskazującego sygnał
"STÓJ". Szybkość ta nie może być większa niż 15 km/h lecz
równocześnie z taką aby maszynista mógł w każdej chwili zatrzymać pociąg.
Wskaźnik W24
Oznacza wyjazd na tor niewłaściwy ( lewy) szlaku dwutorowego.
Wskaźnik W26a
Oznacza przejazd z grupy torów dalekobieżnych na grupę torów podmiejskich.
Wskaźnik W26b
Oznacza przejazd z grupy torów podmiejskich na grupę torów dalekobieżnych
.
Wskaźnik W15
Innym
wskaźnikiem dotyczącym również semaforów jest wskaźnik W15.
Oznacza on, że semafor, sygnalizator powtarzający lub tarcza ostrzegawcza,
które nie są umieszczone w miejscu, w którym powinny się znajdować, pomimo to
odnoszą się do toru, przy którym stoi wskaźnik.
Wskaźnik W3
Oznacza , że
znajdujący się prawej strony toru przy tym wskaźniku semafor lub tarcza
zatrzymania nie odnosi się do toru, przy którym stoi wskaźnik. Ustawia się go z
prawej strony toru przy znajdującym się tam semaforze.
Malowania semaforów i tarcz sygnałowych
dokonuje się według następujących zasad:
1.
Maszty
semaforów niesamoczynnych należy malować na przemian w poziome pasy białe i
czerwone o szerokości 500 mm, w ten sposób, aby pierwszy pas od podstawy był
koloru czerwonego. Na semaforach i tarczach prostych (bez wysięgnika), pasy
maluje się od podstawy do głowicy, natomiast gdy jest wysięgnik - tylko do
wysięgnika. Pozostałą część masztu od wysięgnika do górnego końca, jak i sam
wysięgnik maluje się na kolor szary,
2. Karzełkowe semafory niesamoczynne maluje się,
jak następuje:
a)
od podstawy - poziomy pas koloru
białego o szerokości 120 mm,
b)
następny pas koloru czerwonego
posiada szerokość 190 mm, itd. na przemian,
c)
ostatni pas od góry koloru
białego posiada szerokość 60 mm,
d)
pomiędzy soczewkami maluje się
pionowy pas koloru czarnego, którego krawędzie są odległe od bocznej
płaszczyzny głowicy o 60 mm. Pas ten wystaje pod dolną ostatnią soczewką, a
jego dolna krawędź jest odległa od podstawy o 60 mm,
3. Maszty semaforów samoczynnych maluje się od
podstawy do głowicy na kolor biały,
4. Tylną i boczne strony głowicy maluje się na
kolor biały,
5. Przednią stronę głowicy, tarczę tłową, daszki
ochronne od zewnątrz i od wewnątrz, drabinkę i podstawę maluje się na kolor
czarny,
6. W przypadku stosowania głowic semaforów
świetlnych, umocowanych na słupach trakcyjnych lub innej konstrukcji, należy
taki słup lub inną konstrukcję pomalować na kolor szary z tym, że dla
odróżnienia semaforów samoczynnych od niesamoczynnych maluje się część słupa
lub innej konstrukcji, podobnie jak maszt semafora:
7. Semafory samoczynne - na kolor biały,
8. Semafory niesamoczynne - w poziome pasy białe
i czerwone, jak podano poprzednio,
9. W przypadku zawieszenia komór sygnałowych
semafora niesamoczynnego nad torami na bramce (mostku sygnałowym), należy
umieścić nad głowicą pionowy pas z blachy o szerokości 100 mm i wysokości 1500
mm, pomalowany na przemian w poziome pasy białe i czerwone w ten sposób, aby
pas czerwony znajdował się między białymi. Semafor samoczynny posiada taki sam
pas, z tym, że maluje się go cały na kolor biały,
10. W zależności od potrzeby, należy pomalować
wnętrze komór sygnałowych,
Literatura:
1 - WTB-E10
2 - Instrukcja E-1
3 - "Elektryczne urządzenia zabezpieczenia ruchu kolejowego". T.
Mickiewicz, A. Mikulski.